Dầm chữ I - đặc trưng kỹ thuật thời kỳ đầu thuộc địa
Bản vẽ cấu trúc dầm chữ I.
1Jul2021
Cấu trúc dầm chữ I thực chất là một dạng kết cấu chịu lực hơn là các chi tiết trang trí. Cấu trúc này là dạng ghép kèo thép chữ I (I beam/ jack arch ceiling), thường được bắt gặp ở các công trình của người Pháp thời kỳ đầu tại Đông Dương (nửa cuối thế kỷ 19). Cấu kiện quan trọng của sàn tầng là thép có tiết diện hình chữ I, được nối liền với nhau bằng các vòm xép bằng gạch. Bên trên được kết dính bằng bê-tôn, các lớp đệm cát và cuối cùng là lớp gạch bông hoàn thiện.
Cấu trúc dầm chữ I tại khối nhà A, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn Tp.HCM.
Cận cảnh cấu trúc dầm chữ I tại khối nhà A, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn Tp.HCM.
Để kết nối các tầng với nhau, người ta lắp đặt các cầu thang thép liên kết bằng đinh tán cùng dầm thép chữ I, dựa theo tường mà xây lên, trên mặt bậc thang lát gỗ tấm, tay vịn bằng gỗ hoặc bằng sắt.
Cấu trúc dầm chữ I và hệ thống cầu thang bằng sắt và gỗ tại khối nhà A, trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân Văn trên đường Đinh Tiên Hoàng, quận 1. Công trình này từng thuộc về dựng căn cứ quân sự của người Pháp và được hoàn thành năm 1873 (tên là thành Martin des Pallières). Trong suốt các giai đoạn cầm quyền của người Pháp, khu căn cứ đã được chuyển nhượng cho nhiều đơn vị quân sự khác nhau.
Các công trình thuộc địa thời kỳ đầu vốn được dành cho quân đội, do vậy thường tiết giản và không giàu tính trang trí. Một số cầu thang khác, ví dụ như ở Tư dinh Lãnh sự Pháp, thể hiện các chi tiết trang trí trang nhã hơn.
Kết cấu nhà nhiều tầng bằng dầm thép chữ I phổ biến không chỉ các các công trình công cộng mà còn lan tỏa ra nhiều công trình tư nhân khắp vùng. Kỹ thuật thép chữ I được ứng dụng phổ biến trong ba thập niên cuối thế kỷ 19, và bắt đầu được thay thế bằng kỹ thuật đổ beton cốt sắt/thép ở đầu thế kỷ 20. Như vậy, các vòm như thế này có thể được xem như một chỉ dấu về độ tuổi của công trình.
Bên cạnh trường ĐHKHXH&NV, Tản Mạn Kiến Trúc cũng giới thiệu đến quý bạn đọc một số công trình khác cũng ứng dụng kỹ thuật đổ trần thép chữ I trên phạm vi miền Nam.
Trường THPT Chuyên Trần Đại Nghĩa
Nhà thờ Chợ Quán
Đại Chủng Viện Sài Gòn.
Tư dinh của Tổng Lãnh Sự Pháp tại Sài Gòn.
Bài và ảnh: Hiếu Y và Nick
Minh họa: Leo
Bài viết liên quan
Ngôi nhà cổ họ Mai với kiến trúc nhà rường truyền thống Việt, tuy vẻ ngoài khiêm nhường song lại ẩn tàng bề dày lịch sử tận thuở đầu tiên khi di dân đến xây dựng nên vùng đất phương Nam...
Nằm ở giao điểm của những dòng sông lớn, Chợ Mới là điểm hội tụ của các dòng lưu thông quan trọng, đồng nghĩa với việc vùng đất này liên tục đón nhận nhiều ảnh hưởng văn hóa trong suốt lịch sử của nó...